W dniu Narodowego Święta Niepodległości 11 listopada w Teatrze im. Adama Mickiewicza  w Cieszynie odbyło się uroczyste wręczenie Laurów Ziemi Cieszyńskiej. Tradycyjnie imprezę przygotowało Stowarzyszenie Samorządowe Ziemi Cieszyńskiej.


Podczas uroczystej sesji wręczono 14 Laurów Srebrnej Cieszynianki oraz Laur Honorowej Złotej Cieszynianki.

W ramach części kulturalnej uroczystości wystąpili artyści z Cieszyna: Chór Uniwersytetu Śląskiego „Harmonia” pod kierownictwem Izabelli Zieleckiej-Panek, Miejska Orkiestra „Cieszynianka” pod kierownictwem Franciszka Widnica, Zespół Tańca Żydowskiego i Izraelskiego „Klezmer” pod kierownictwem Doroty Herok,  Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej im. Janiny Marcinkowej pod kierownictwem Karoliny Małysz-Tulec oraz Studio Tańca „Relevé” pod kierownictwem Aleksandry Jurczak.

Laureatami Srebrnej Cieszynianki w tegorocznej edycji zostali : Brenna – ks. Krzysztof Pacyga, Chybie – Franciszek Stokłosa, Cieszyn –  Jolanta Dygoś, Dębowiec – Elżbieta Chlebiej, Goleszów – Anna Czudek, Hażlach – Sylwia Grzebień, Istebna – Jan Bojko, Jaworze – Leopold Kłoda, Skoczów – Franciszek Pomper, Strumień – Maria Sladek, Ustroń – Zbigniew Niemiec, Wisła – Danuta Kozyra, Zebrzydowice – Halina i Robert Rybka, Powiat Cieszyński – Janusz Rokicki,  a laureatką Honorowej Złotej Cieszynianki została Halina Szotek - historyk, muzealnik ze Skoczowa.

JAN BOJKO Z JAWORZYNKI

Jan Bojko to znany i ceniony rzeźbiarz Beskidu Śląskiego, stały uczestnik kiermaszów, wystaw i konkursów sztuki ludowej. Urodził się 1 maja 1934 roku w Jaworzynce. Twórcą ludowym jest od 1955 roku, ale rzeźbić i malować zaczął w 1948 roku, jeszcze jako uczeń Szkoły Podstawowej. Pierwsze jego rzeźby powstawały pod wpływem stryja i były to zwierzątka do szopki.

 

Po ukończeniu szkoły podstawowej kilka lat uczył się w ognisku plastycznym Ludwika Konarzewskiego w Istebnej, a w 1950 roku nawiązał współpracę z CPLiA w Katowicach, gdzie pracował 3 lata i bardzo dużo rzeźbił. Od 1953 roku uczestniczył w poważniejszych wystawach, kiedy to jego rzeźba eksponowana była na IV Festiwalu Młodzieży i Studentów w Bukareszcie. W 1955 roku wystawiał prace na Powiatowej Wystawie Rolniczej w Skoczowie – pisał o nim głos Ziemi Cieszyńskiej Nr 1 z 1 X 1955 r. W 1964 r. zdobył wyróżnienie w konkursie „Nasze czasy” w Bytomiu.

 

W 1971 roku brał udział w ogólnopolskim konkursie na rzeźbę i korzenioplastykę leśną w Hajnówce, gdzie uzyskał III nagrodę w zakresie rzeźby. W 1973 roku uzyskał wyróżnienie w Konkursie „Przyszłość i teraźniejszość” zorganizowanym w Bielsku Białej. Uczestniczył również w kiermaszach twórców ludowych w Płockum konkursach „Karpat Polskich” w Nowym Sączu, konkursie w Toruniu „Dziecko w Sztuce Ludowej”.

 

Od 1 XII 1965 roku do 1980 roku pracował jako rzemieślnik – malarz pokojowy. W 1981 roku zdobył kwalifikacje pedagogiczne, ukończył kurs dla mistrzów w rzemiośle w Bielsku Białej. Od 1980 do 1992 roku w ramach Ogniska Pracy Pozaszkolnej prowadził kółko rzeźbiarskie w Szkole Podstawowej nr 1 w Jaworzynce, a kilku jego uczniów nadal rzeźbi i doskonali się w tej sztuce.

 

W 1986 roku Wojewódzki Dom Kultury w Bielsku Białej wydał album „Rzeźba ludowa województwa bielskiego w latach 1980 – 1986”. W wymienionym katalogu znalazło się 12 autorów prac, a wśród nich Jan Bojko i jego Chrystus Frasobliwy. Od tego roku rozpoczęła się owocna współpraca artysty z Ośrodkiem, co spowodowało intensywny rozwój rzeźbiarza.

Ośrodek w Bielsku motywował do pracy, mobilizował twórców, organizował konkursy i wystawy, nawiązywał kontakty zagraniczne. Jan Bojko brał udział w wystawie Beskidzkiej Sztuki Ludowej we Francji – XII 1994 roku, w Budapeszcie, Czechach (Ostrawa, Frydek Mistek, Dolna Łomna), na Słowacji (Cadca, Turzowka). W czerwcu 2006 r. w Bielsku, w Galerii zorganizowano indywidualną wystawę prac Jana i wydano okolicznościowy folder,
 a we wrześniu 2009 r. również Cieszyński Ośrodek Kultury w Domu Narodowym zorganizował wystawę rzeźb Jana.

 

Jan Bojko corocznie bierze udział w kilku konkursach i kiermaszach twórców ludowych w Żywcu, na Wystawie Twórczości Ludowej organizowanej w ramach TKB w GOK w Istebnej. Warsztaty twórcze dla dzieci organizował w Cieszynie (2009 r.) i w Wiśle (2011 r.). Od 2002 r. powstały m. in. takie rzeźby jak: św. Piotr i Paweł, św. Stanisław, św. Mikołaj, św. Klemens, Jan Chrzciciel, św. Filip i Jakub, św. Józef Robotnik. Wiele jego prac znajduje się w zbiorach etnograficznych muzeów w Bielsku – Białej, Cieszynie, Wiśle, Bytomiu, Gliwicach, Warszawie, Rabce czy w Nowym Sączu, w zbiorach prywatnych a także w kościołach: Jaworzynce, Wiśle, Tychach, Chorzowie, Międzybrodziu i w Warszawie.

ZBIGNIEW NIEMIEC 

Zbigniew Niemiec (ur. 1948 r.) mieszkaniec Ustronia, artysta, grafik i społecznik związany z Ziemią Cieszyńską. Pracował jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Wiśle, następnie w Urzędzie Miejskim w Wiśle jako sekretarz Urzędu.  W 1978 r. został kierownikiem Ośrodka Sportu i Rekreacji w Wiśle. W latach 1981-89 był dyrektorem cieszyńskiego oddziału biura podróży „Orbis”, a następnie do 1991 r. kierował Oficyną Wydawniczą w Ustroniu. Od 1993 r. do emerytury pracował w firmie „Dromex”. W 1978 r.  wraz z Bogusławem Heczkiem i Wincentym Bąkoszem założył grupę plastyczną „Brzimy” w Wiśle. Na jej wzór powstało w latach 1993-1994 r. Stowarzyszenie Twórcze „Brzimy” zrzeszające artystów – plastyków z terenów Ustronia, w którego działalność jest zaangażowany Zbigniew Niemiec.

Podczas swojej pracy zawodowej w Wiśle, Zbigniew Niemiec był zaangażowany w działalność Komitetu Organizacyjnego Tygodnia Kultury Beskidzkiej i społecznie projektował plakaty na organizowane wydarzenia kulturalne. Zaprojektował popularną do dziś maskotę Wiślaczka, która powstała na potrzeby organizowanych przez Wisłę „Wiślańskich Dni Sportu”, w którą Zbigniew Niemiec również był zaangażowany społecznie. Do dziś maskotka stanowi sympatyczny symbol miasta i jest wręczana podczas prestiżowych wydarzeń kulturalnych i sportowych w tym podczas Zimowych i Letnich Grand Prix w Skokach Narciarskich.

Początkowo w ramach poszukiwań własnych środków wyrazu zajmował się malarstwem olejnym i rzeźbą. Obecnie ulubione techniki to rysunek piórkiem, inne techniki graficzne, techniki mieszane,

fotografia i fotomontaż. Jego prace graficzne „Kościoły Ziemi Cieszyńskiej” publikowano w latach 1985-86 w „Głosie Ziemi Cieszyńskiej”. Aktywnie działa w swojej rodzinnej miejscowości – Ustroniu, angażując się w działalność kulturalną. Jest przewodniczącym Rady Muzeum Ustrońskiego. Laureat był członkiem zespołu redakcyjnego pierwszych numerów "Gazety Ustrońskiej" i autorem winiety gazety. Na łamach „Gazety Ustrońskiej” oraz „Kalendarza Ustrońskiego” można czytać artykuły ustrońskiego artysty.

Brał udział w licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych: w Ustroniu, Wiśle, Cieszynie, Jabłonkowie, Bielsku-Białej, Warszawie, Genk (Belgia), Neukirchen-Vluyn (Niemcy), Paryżu (Francja). W 1998 r. zorganizowano jego wystawę autorską w Muzeum Hutnictwa i Kuźnictwa, połączoną z promocją tomiku esejów pisanych gwarą pt. „Kaj idziesz człowiecze?”.

   Oprócz działalności artystycznej Zbigniew Niemiec jest społecznikiem zaangażowanym w życie codzienne miasta i powiatu. Zainicjował i stworzył ekumeniczny portal stanowiący kompendium wiedzy na temat kościołów znajdujących się na terenie Śląska Cieszyńskiego oraz Moraw – dokumentując poprzez zdobyte fotografie i materiały kościoły różnych wyznań w tym te nieistniejące. Dzięki swojej pasji i społecznej pracy udokumentował 16 wyznań i ponad 280 kościołów znajdujących się na terenie dawnego Księstwa Cieszyńskiego

W wolnych chwilach tworzy prace graficzne, rysunkowe, fotomontaże. Zajmuje się również grafiką użytkową i dzięki swoim pasji wspierał organizacje i stowarzyszenia na terenie Śląska Cieszyńskiego zwracające się z prośbą o opracowanie logotypów, tomików poezji, exlibrisów. Jest autorem wielu logotypów i grafik plakatów: Gromady Górali na Śląsku Cieszyńskim, plakatów festiwali ekumenicznych. Jego zaangażowanie zostało docenione w 1987 roku, kiedy otrzymał od Ministra Kultury odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”.

   Społecznie opracował oraz przygotował projekty graficzne szlaku Św. Cyryla i Metodego znajdującego się na zboczach Małej Czantorii.

  Jest autorem ustrońskiego folderu dotyczącego rewitalizacji kościołów Rzymskokatolickiego
i Ewangelicko-Augsburskiego pt. „Ekumenizm nośnikiem kultury”.  W 2018r. wydał zbiór esejów okraszony przepięknymi pracami wykonanymi piórkiem „Spod piórka i pióra”. We wstępie Kazimierz Kaszper w kilku zdaniach świetnie ujął sylwetkę Laureata – „Zbigniew Niemiec wydaje się być wiernym uczniem innego wiel­kiego syna ziemi cieszyńskiej, również pochodzącego z Ustronia, mianowicie profesora Jana Szczepańskiego. Ten światowej sławy socjolog skutecznie potrafił chronić wynie­sione z domu rodzinnego zasady  […] Obojętnie jakim mu się przyjdzie posługiwać narzędziem – słowem, pędzlem, rylcem, piórkiem – Niemiec zawsze będzie przekazywał jakąś cząstkę prawdy właściwej ziemi cieszyńskiej. Będzie tropił niepokojące piękno jej górskiego krajobrazu i medytował nad jego cywilizacyjnymi bliznami“.

Szerokie zainteresowania artysty uwidoczniają się w wykonanych projektach graficznych logotypów stowarzyszeń kulturalnych i wydarzeń kulturalnych. Co roku od 2010 roku jest zaangażowany społecznie w wykonywanie i realizację dekoracji dożynkowej sceny ustrońskiego amfiteatru.

  Swoje życie i twórczość utożsamia z małą ojczyzną, którą stanowi Ziemia Cieszyńska, dla której społeczności tworzy i chroni od zapomnienia tradycję, mowę i kulturę.

Przyjaciel Laureata, Jan Sztefek prezes Gromady Górali na Śląsku Cieszyńskim tak określa artystę „Zbigniew Niemiec wnosi, propagował i propaguje stare i nowe pozytywne wartości będące godnymi naśladowania i stanowiące wzór dla innych”.

Działalność artystyczną pięknie podsumowuje Kazimierz Kaszper „twórczość Zbigniewa Niemca to jeden z najpiękniejszych, rzetelnie własnym życiem poświadczonych artystycznych śladów kulturowego i emocjonalnego wrośnięcia w zie­mię cieszyńską“.

DANUTA KOZYRA

          Danuta Kozyra urodziła się 16 kwietnia 1955 roku w Bażanowicach. Mieszka w Wiśle. Jest absolwentką Wydziału Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu. Od 1978 roku nauczała fizyki w Liceum Ogólnokształcącym im. Pawła Stalmacha w Wiśle, a w 1989 roku została dyrektorem tej placówki. Funkcję tą pełniła przez 28 lat.

          Jako dyrektor doprowadziła w latach 1992-1995 do rozbudowy szkoły, co znacznie poprawiło warunki lokalowe dla uczniów. Na ten cel pozyskano środki z Ministerstwa Edukacji Narodowej i od sponsorów. Za ogromny wkład pracy w to przedsięwzięcie otrzymała w 1995 roku Medal Komisji Edukacji Narodowej.

          Dysponując nowoczesnym obiektem, szkoła pod kierownictwem Danuty Kozyry zaczęła jeszcze intensywniej skupiać się nad stroną dydaktyczną i wychowawczą. Wprowadzono innowacje i programy autorskie, m.in. program „Edukacja Regionalna – dziedzictwo Kulturowe Śląska Cieszyńskiego”. Rozpoczęto również prowadzenie klasy sportowej z rozszerzonym programem wychowania fizycznego o narciarstwo klasyczne. Otwierając tą klasę dyrektor Kozyra znalazła sponsora w Austrii, który przekazał 26 par kompletów nart do biegów dla uczniów.

          W ramach kierowania wiślańską placówką Danuta Kozyra rozwinęła współpracę z różnego rodzaju organizacjami działającymi w regionie. Podejmowała także liczne działania promujące wiślańskie liceum w środowisku, np. poprzez organizację Pikniku Rodzinnego. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej, zainicjowała współpracę ze szkołami z różnych stron Europy. „Stalmach” utrzymuje kontakty ze szkołami z Węgier, Holandii, Rumunii, Niemiec, jest też partnerem w programie Socrates Comenius oraz członkiem Federacji Stowarzyszeń Młodych Europejczyków FACE.

Podczas swojej długoletniej pracy Danuta Kozyra była wielokrotnie wyróżniana. Oprócz wspomnianego wyżej Medalu Komisji Edukacji Narodowej, otrzymała również: Medal 100-lecia Związku Nauczycielstwa Polskiego (2005 r.), Złoty Medal za Długoletnią Służbę (2008 r.), Srebrną Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego (2015 r.). Była też wyróżniana Nagrodą Ministra Edukacji Narodowej II stopnia - dwukrotnie (1998 i 2007 r.), Nagrodą Kuratora Oświaty (1996 r.) oraz wielokrotnie Nagrodą Starosty Powiatu Cieszyńskiego (2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2012, 2014, 2016 r.).

JANUSZ ROKICKI

Pochodzący z Wisły, obecnie mieszkający w Cieszynie, niepełnosprawny lekkoatleta, kulomiot.

Początkowo trenował pływanie, później podnoszenie ciężarów, aż zdecydował się na lekkoatletykę – w szczególności pchnięcie kulą. W tej właśnie dyscyplinie odnosi największe sukcesy. Jest 4-krotnym uczestnikiem Igrzysk Olimpijskich (Ateny, Pekin, Londyn, Rio), na których zdobył trzy srebrne medale.

W roku 2015 został Mistrzem Świata w pchnięciu kulą, a w 2016 Mistrzem Europy. Zdobywał również medale Mistrzostw Europy w rzucie dyskiem, zaś w Mistrzostwach Polski zdobywał medale w obu konkurencjach rzutowych. W roku 2018 został Mistrzem Europy w pchnięciu kulą     w Berlinie.

Za swoje osiągnięcia oraz za promowanie Polski za granicą został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Złotym Krzyżem Zasługi (2016), a w roku 2009 tablica pamiątkowa z jego imieniem została umieszczona w wiślańskiej Alei Gwiazd Sportu. Aktualnie jest zawodnikiem Integracyjnego Klubu Sportowego CIESZYN. Jest jednym z najbardziej utytułowanych i rozpoznawalnych polskich sportowców niepełnosprawnych.