Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe "Na Groniach" z Istenej otrzymało dofinasowanie w ramach programu dotacyjnego NIEPODLEGŁA, pt. Przy granicy - Niepodległa widziana z perspektywy pogranicza - świat mikrohistorii. Celem programu jest szerokie włączanie mieszkańców Polski w świętowanie odzyskania przez Polskę niepodległości oraz zwiększenie świadomości na temat wydarzeń związanych z odzyskaniem i odbudową państwowości, w których istotną rolę odgrywa pamięć regionalna związana z różnymi drogami poszczególnych dzielnic kraju prowadzącymi do niepodległości.

W ramach realizacji projektu Stowarzyszenia "Na Groniach" przeprowadzono dwadzieścia wywiadów pośród starszych (80+) mieszkanek Trójwsi. Zebrane informacje  obecnie są opracowywane a ich efektem będzie publikacja. W miesiącu lipcu realizowane były wywiady terenowe z mieszkankami Istebnej, Jaworzynki, Koniakowa. Podczas wielogodzinnych rozmów dowiadujemy się wiele o faktach z prywatnego życia naszych respondentek, ale przede wszystkim o lokalnej historii. Spotkania i wielogodzinne rozmowy pozwalają nam ujrzeć dzieje z bliska, w mikroskali. To człowiek nosi w sobie fascynującą historię – niepowtarzalne i zupełnie wyjątkowe dzieje swojego życia. To niezwykłe bogactwo wpisanych w każdą pojedynczą biografię wydarzeń, doświadczeń i związanych z nimi emocji. To zindywidualizowane świadectwo czasu, który bezpowrotnie minął, ale wciąż żyje we wspomnieniach. We wspomnieniach przeszłość ożywa na nowo. Opowieści budzą wyobraźnię. Nie są zbiorem dat i faktów, ale emocjonalnymi obrazami pomagającymi przenieść się w przeszłość. Opowieści ustne dają możliwość spojrzenia na przeszłość z wielu perspektyw, często bardzo odmiennych. Historia mówiona nie próbuje unifikować, ustalać jednej wersji przeszłości. Zamiast tego pokazuje różnorodność ludzkich doświadczeń i nie pozwala na obojętność wobec nich.


    Szczególna dla nas jest historia opowiedziana prze kobiety przez pryzmat własnych doświadczeń, spojrzeń na rzeczywistość widzianą z przez codzienność, a nawet prozę życia. Na osi czasu, od wydarzeń związanych z wybuchem II wojny światowej, po jej zakończenia, trwania okresu komunizmu; znaczących wydarzeń tj. wybór Karol Wojtyły na papieża, wybuch stanu wojennego i politycznych zawirowań okresu 1989 r., czasu przemianach po współczesność.
Premiera publikacji będzie miała miejsce 2 listopada podczas "Zaduszek Istebniańskich", a te zaś zostaną poświęcone pamięci Pawła Łyska, pisarza i etnografa pochodzącego z Jaworzynki, który w swej twórczości na emigracji poruszał zagadnienia związane z tradycją, obrzędem widzianymi przez pryzmat codziennego życia górali. W koncercie wezmą udział zespoły tworzące na bazie tradycji i twórczo aranżujący tradycyjny repertuar górali beskidzkich – Wałasi i gościnnie Joachmi Mencel.
Realizacja projekt trwa od 22 maja – 20 listopada.
Dofinansowano ze środków Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2021 w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”.